Kripto Staking Nedir ve Nasıl Yapılır?

Staking, kripto para sahiplerine dijital varlıklarını aktif olarak piyasaya sürmeden ya da satmaya gerek kalmadan pasif gelir elde etmenin bir yolunu sunar.

Stake etmeyi, yerel banka hesabınızdaki yatırımınızı faize yatırmak gibi düşünebilirsiniz. Bir banka hesabınıza para yatırdığınızda, banka bu parayı alır ve genellikle başkalarına ödünç verir. Bu parayı bankaya kapatmanız karşılığında, borç vermekten kazanılan faizin bir kısmını geri alırsınız.

Benzer şekilde, dijital varlıklarınızı stake ettiğinizde, blok zincirini çalıştırmaya ve güvenliğini korumaya katılmak için kripto paraları kilitlersiniz. Bunun karşılığında, getiri yüzdesi olarak hesaplanan ödüller kazanırsınız. Bu getiriler genellikle bankaların sunduğu herhangi bir faiz oranından çok daha yüksektir. Stake’in ne olduğunu detaylı bir şekilde açıklamadan önce stake nasıl edilir bunu açıklayalım.

Staking, kripto para ticareti yapmadan kripto sektöründe kâr elde etmenin popüler bir yoludur. Staking Rewards, Haziran 2022 itibariyle, stake edilen kripto para birimlerinin toplam değeri 280 milyar dolar eşiğini aştı. Bu da stake işlemlerine olan ilginin giderek arttığı anlamına geliyor.

Stake İşlemi Nasıl Çalışır?

Staking, yalnızca belirli blok zincirleri tarafından güvenilir katılımcıları seçmek ve ağa eklenen yeni veri bloklarını doğrulamak için kullanılan belirli bir yöntem olan hisse kanıtı konsensüs mekanizması ile mümkündür.

Doğrulayıcılar veya “paylaştırıcılar” olarak bilinen bu ağ katılımcılarını belirli bir miktarda token satın almaya ve kilitlemesini sağlayarak, ağını güçlendirmeyi amaçlıyor. Bu işlem karşılığında da stake eden yatırımcıya kaç gün boyunca stake ettiyse belli bir oran hesaplanıp ek kripto para birimi verilir. Blok zinciri herhangi bir şekilde kötü niyetli yazılımcılar tarafından saldıraya maruz kalırsa, onunla ilişkili yerel tokenin fiyatı muhtemelen düşecek ve yatırımcıları para kaybetmeye başlayacaktır.

O halde doğrulayıcı, dürüstçe ve ağın iyiliği için hareket etmelerini sağlamak için “stake” etme mekanizmasını kullanır. Taahhütleri karşılığında, doğrulayıcılar yerel kripto para biriminde yukarıda belirtildiği gibi belli bir miktar ödül alır. Stake etme miktarı ne kadar büyükse, yeni bir blok önerme ve ödülleri toplama şansları o kadar yüksek olur. Sonuçta, yatırımda ne kadar çok adet olursa, dürüst bir katılımcı olma olasılığınız o kadar yüksek olur.

Stake Etme İşlemi Nasıl Olur?

Stake işlemi yalnızca bir kişinin kripto paralarından oluşmak zorunda değildir. Çoğu zaman, doğrulayıcılar bir stake havuzu çalıştırır ve delegasyon (başkaları adına hareket ederek) aracılığıyla bir grup token sahibinden fon toplar.

Daha fazla kullanıcının stake işlemine katılması için giriş engelini azaltır. Herhangi bir kripto sahibi, blok zincirindeki işlemlerin doğrulanmasıyla ilgili tüm ağır işlemleri işleri yapan hisse havuzu ‘operatörlerine’ kripto paralarını devrederek stake etme sürecine katılabilir. Her blok zincirinin doğrulayıcılar için kendi kuralları vardır. 

Örneğin, Terra ağı 130’da maksimum doğrulayıcı sayısını sınırladı. Ethereum’un hisse kanıtı (eskiden Ethereum 2.0 olarak biliniyordu), her doğrulayıcının en az 32 ether stake etmesini gerektiriyor ve bu, güncel olarak 100.000 dolardan fazla bir değere sahip olduğu anlamına geliyor.

Hangi Kripto Para Birimlerini Stake Edebilirsiniz?

Daha önce de belirtildiği gibi, stake etme yalnızca hisse ispatı konsensüs mekanizmasını kullanan blok zincirlere bağlı kripto para birimleri ile mümkündür. Her kripto borsasında farklı farklı stake edebileceğiniz kripto para birimleri bulunur. Crypto.com’da olan en popüler stake edebileceğiniz kripto para birimlerini listeleyelim:

• Ethereum (ETH)
• Cardano (ADA)
• Solana (SOL)
• Luna (LUNA)
• Avalanche (AVAX)
• Polkadot (DOT)

Bu kripto para birimlerinden en güvenilir olanı tabii ki Ethereum’dur. Bunun ana sebebi volatilite’nin diğer popüler altcoinlere göre daha az olmasıdır.  Bu sebeple piyasa değerine göre ikinci en büyük kripto para birimi şu anda iş kanıtından hisse kanıtı blok zinciri sistemine geçiyor, bu da her iki doğrulama sürecinin de aynı anda çalıştığı anlamına geliyor.

Son olarak daha enerji verimli ikinci sistem devraldığı için, Ethereum madenciliğinin tamamen kaldırılacağı konuşuluyor.

Stake Etmeye Nasıl Başlayabilirsiniz?

Stake etmeye başlamak için önce stake edilebilecek dijital varlıklara sahip olmanız gerekir. Halihazırda bir miktar satın aldıysanız, kripto paralarınızı satın aldığınız borsa veya uygulamadan stake etmeye izin veren bir hesaba aktarmanız gerekir.

Crypto.com, Coinbase, Binance ve Kraken gibi daha büyük kripto borsalarının çoğu, kendi platformlarında stake etme fırsatları sunar; bu, kripto paralarınızı stake etmenin uygun bir yoludur.

Stake ederken elde ettiğiniz getirinin en üst düzeye çıkarmanın bir yolunu arıyorsanız, dijital varlıklarınız için en yüksek faiz oranlarını bulma konusunda uzmanlaşmış platformlar var. Bu platformlar şunlardır:

• EverStake
• BlockDaemon
• Figment
• MyContainer

Bir stake havuzuna devrettiğiniz tüm coinlerin hala sizde olduğunu belirtmekte fayda var. Stake edilen varlıklarınızı her zaman geri çekebilirsiniz, ancak bunu yapmak için genellikle her blok zincirine özgü bir bekleme süresi (günler veya haftalar) vardır. 

‘Doğrulayıcı’ olmak ve kendi stake havuzunuzu işletmek de mümkündür. Ancak, bunu başarılı bir şekilde yapmak için çok daha fazla dikkat, uzmanlık ve yatırım gerekiyor. Ayrıca, belirli blok zincirlerinde doğrulayıcı olmak için, başlamadan önce delege staker’lardan yeterli fon sağlamanız gerekir.

Stake İşleminin Riskleri

Her tür yatırımda olduğu gibi özellikle kripto paralarda göz önünde bulundurmanız gereken riskler elbette vardır. Hatta geleneksel yatırım araçlarına göre kripto paralar oldukça riskli varlıklardır. Gelin stake ederken karşılaşabileceğiniz temel riskleri maddeler halinde açıklayalım:

• Kripto para birimleri değişkendir. Fiyattaki düşüşler, stake ederken zarar etmenizi sağlayabilir. Stake işlemi, fiyat dalgalanmalarından bağımsız olarak varlıklarını uzun vadede elinde tutmayı planlayanlar için idealdir. Bu sebeple uzun vadeli yatırım yapacağınız kripto paraları stake ediniz.
• Bazı kripto paralar minimum kilitlenme süresi gerektirirken varlıklarınızı stake etmekten çekemezsiniz. Örneğin 7 gün stake edecekseniz 5. gün iptal edemezsiniz. 7 günün dolması gerekir.
• Varlıklarınızı bir stake havuzundan çekmeye karar verirseniz, coinlerinizi geri almadan önce her blok zinciri için belirli bir bekleme süresi vardır.
• Stake havuzu operatörünün karşı taraf riski vardır. Doğrulayıcı işini düzgün yapmaz ve cezalandırılırsa, ödülleri kaçırabilirsiniz.
• Staking havuzları hacklenebilir ve bu da stake edilen fonların tamamen kaybolmasına neden olabilir. Çoğu varlıklar sigorta tarafından korunmadığından, tazminat umudunun çok az olduğu veya hiç olmadığı anlamına gelir. Endişelenmeyin, crypto.com ve Binance gibi platformlar kripto para yatırımınızı sigortalar.

Stake Etmek Mantıklı mı?

Staking, uzun vadeli yatırımlarında getiri elde etmek isteyen ve kısa vadeli fiyat dalgalanmalarından rahatsız olmayan yatırımcılar için iyi bir seçenektir.

Yakın zamanda açıklanan verilere göre, en iyi 261 stake edilen varlığın ortalama stake ödül oranı, yıllık %11 getiriyi aşıyor. Bununla birlikte, ödüllerin zamanla değişebileceğini not etmek önemlidir.

Stake havuzları, çalışmalarının ödüllerinden genel yüzde getirilerini etkileyen ücretleri düşer. Bu, havuzdan havuza ve blok zincirinden blok zincirine büyük ölçüde değişir.

Düşük komisyon ücretleri ve çok sayıda bloğu doğrulama konusunda gelecek vaat eden bir geçmişe sahip bir kripto havuzu seçerek ödülleri en üst düzeye çıkarabilirsiniz. İkincisi, havuzun cezalandırılma veya doğrulama sürecinden askıya alınma riskini de en aza indirir.

Hangi Borsalardan Kripto Para Stake Edebilirsiniz?

Yazımızın başında da belirttiğimiz üzere kripto para stake etmek için en iyi ortamı sunan crypto.com’dur. Gelin hızlı bir şekilde bu platform neden stake için uygun olduğunu açıklayalım.

1. Crypto.com

Crypto.com, iOS ve Android uyumlu akıllı telefon uygulamasından sadece birkaç dokunuş ile kripto para stake etmenizi sağlar. Bazı sabit paralar da (USDC, USDT vb.) dahil olmak üzere Crypto.com platformunda stake etmek için 20’den fazla seçeneğiniz bulunmakta.

İlginç bir şekilde, stake havuzuna bazı CRO tokenleri ekleyerek ödüllerinizi artırabilirsiniz. Bu, crypto.com’un yerel kripto para birimi olan CRO’nun kullanımını teşvik etmenin bir yolu olduğunu söyleyebiliriz.

Genel olarak platformun kullanımı oldukça kolay ve yeni başlayanlar dahi kolayca stake işlemine başlayabilecektir. Platformun güvenilirliği, çeşitliliği ve stake oranlarını ele aldığımızda en iyi seçeneğin crypto.com olduğunu söyleyebiliriz.

Kripto varlıklar son derece değişken, düzensiz ve kontrolsüz bir yatırım ürünüdür.

2. Binance

Binance, günlük işlem hacmi açısından en büyük kripto borsasıdır. Aynı zamanda 100’den fazla kripto para birimini stake etmenize izin veren en iyi kripto stake platformlarından biridir. Binance’in iki tür staking çeşidi vardır; kilitli ve esnek. Peki bu binance stake nedir ve nasıl yapılır gelin açıklayalım.

Staking çeşitlerinden olan kilitli staking nedir diye düşünüyor olabilirsiniz. Kilitli stake, belirli bir tahvil dönemi ile ilgilidir. Esnek ise, azaltılmış stake ödülleri pahasına size özgürlük verir. Özellikle, kilitli stake aynı zamanda esnek para çekme işlemlerine de izin verir, ancak tüm ödüllerinizi kaybedersiniz.

Binance’in kilitli staking’i genellikle fonlarımızı en az 30 gün tutar, ancak birkaç coin ya da token 10 veya 15 günlük bir staking süresine izin verir. Genellikle daha yüksek yıllık yüzde verimi (APY) sağlarlar ve daha güvenlidirler.

DeFi Staking

Esnek kilitleme süreleri DeFi staking ile birlikte gelir. Burada, stake tutarınızın ne olursa olsun Binance yatırımcılarına oldukça fazla stake oranı sunar. Herkes yüksek stake oranına sahip kripto para birimine yatırım yapacak diye bir şart yok. Bu sebeple her saat %100 ya da %80 oranlı stake etme imkanı sunan kripto paraları kontrol etmenizi öneriyoruz.

Ancak DeFi staking’in en büyük avantajı, katıldığınız her proje için zincir üzerinde bir cüzdan bulundurmanız gerekmemesidir. Ayrıca çoğu 24 saat gibi son derece kısa tahvil süreleri vardır.

Fakat yeni başlayan yatırımcılar Binance’i kafa karıştırıcı bulabilir. Bu durumda, resmi olarak desteklenen Trust Wallet’larını kullanabilir ve ondan pay alabilirsiniz. Kraken gibi Binance de herhangi bir stake ücreti almamakta.

Kripto varlıklar son derece değişken, düzensiz ve kontrolsüz bir yatırım ürünüdür.

3. Coinbase

Coinbase, sektörde yeni olan yatırımcılara yönelik zahmetsiz bir kripto stake etme imkanı sunuyor. Coinbase platformu üzerinden stake destekli kripto satın alma işlemi yapabilir veya herhangi bir harici kripto cüzdanından Coinbase hesabınıza transfer edebilirsiniz. Daha sonra başta Ethereum, Tezos, Cosmos ve Cardano olmak üzere birçok kripto para birimini stake edebilirsiniz.

Coinbase’nin stake mantığı, açık arayla en kolay stake yöntemidir. Ancak aynı zamanda en maliyetlisidir. Stake işleminden elde ettiğiniz her getirinin %25’i komisyon olarak kesilir. Bu sebeple listemizde yer alan diğer borsa ya da uygulamalar sizin için daha iyi olabilir.

Kripto varlıklar son derece değişken, düzensiz ve kontrolsüz bir yatırım ürünüdür.

4. Capital

Yukarıda da daha detaylı açıkladığımız gibi staking, kripto para birimlerinizi belli bir süre (30 gün, 60 gün ve 90 gün gibi.) kitlediğiniz zaman ‘faiz’ almanıza olanak sağlar. Capital, yeni yatırımcıları düşünerek tasarlanmış kullanıcı dostu bir arayüze sahiptir.

Toplam 6,100 adet kripto para birimi üzerinden alım satım yapma imkanınız bulunmasının yanında başta Bitcoin ve Ethereum olmak üzere birçok kripto para birimini de stake edebilirsiniz. Unutmayın, stake işlemi sonucunda kar elde etmeniz garanti değildir. Stake işlemini gerçekleştirdiğiniz ‘kripto para birimi’nin sayısında artış yaşaması, kar elde edeceğinizi garantilemez. Eğer stake sonunda stake işlemine başladığınız piyasa değerinden daha düşük bir değere sahip olursa zarar etmeniz kaçınılmaz.

Düzenlemeye tabii olan Capital, 2016 yılından itibaren hizmet vermektedir. Bu sebeple stake işlemini gerçekleştirmeniz için en uygun platformlardan birisi Capital’dir.

5. Kraken

Sizlere bu listeyi hazırlarken an itibariyle Kraken, CoinMarketCap verilerine göre en büyük dördüncü kripto borsasıdır. Kraken, çoğu kripto para için unstake desteği ile 12 kripto varlığında stake etmeye izin verir. Unstake, yatırım yapmak veya para çekmek için yatırdığınız miktarı almak anlamına gelir. Yani stake etme kararı alıp daha sonra vaz geçerseniz Kraken size başlangıçta stake ettiğiniz miktarı doğrudan geri verir.

Ek olarak, kripto para birimlerine bağlı olarak Kraken’in size haftada bir veya daha fazla ödeme yapmasıyla anında stake ödülleri kazanırsınız. Kazancınızı en üst düzeye çıkarmak için olabildiğince fazla kripto para stake etmeniz gerekir. Örneğin, kar açısından 100$ stake miktarı ile 1000$ stake miktarı arasında oldukça fark vardır.

Kraken, bu geleneksel yolu “on-chain staking” adlandırıyor. Bununla birlikte, belirli ülkelerde mevcut olan zincir dışı esnetme özelliğine de sahiptirler. Son olarak, Kraken staking veya un-stake için herhangi bir ek ücret talep edilmediğini belirtelim.

6. BitStamp

BitStamp, CoinMarketCap’te listelenen 300’den fazla kripto para borsası arasında on birinci en büyük kripto borsasıdır. Belirli bir süre boyunca kripto para tuttuğunuz için size periyodik olarak stake ödülleri sunar. Bu yazıyı hazırarken BitStamp, Algorand (ALGO) ve Ethereum başta olmak üzere birçok kripto para stake edilebilir.

ALGO, hesabınızda bulunduktan 24 saat sonra otomatik olarak stake edilir. APY %5 civarıdır ve yatırım miktarınıza bağlı olarak bu oran değişmektedir.

Ödüller Algorand Topluluk Yönetişim Programından elde edilir ve üç ayda bir dağıtılır. Ek olarak ALGO stake etme işleminde herhangi bir kilitleme durumu yoktur. İstediğiniz zaman stake etmeyi iptal edebilirsiniz.

Ethereum staking için, tüm ETH’leri ETH2’ye dönüştürmeniz gerekir. Dönüştürdükten sonra, tüm ETH otomatik olarak stake edilir ve yıllık %4,44’e kadar kazanç elde edebilirsiniz. ALGO stake etmeye benzer şekilde, ETH hissesinin boyutu, stake edilen APY’yi belirler.

ETH için ödüller aylık olarak dağıtılır ancak yalnızca stake döneminin tamamlanmasından sonra kullanılabilir. Bu, Ethereum 2.0 yükseltmesi tamamlanana kadar beklemeniz gerektiği anlamına gelir. ETH staking’in kafa karıştırıcı doğası nedeniyle, devam etmeden önce BitStamp’taki SSS bölümüne bakmanızı öneriyoruz.

7. MyCointainer

MyCointainer, otomatik stake etme hizmeti veren bağımsız en popüler platformlardan birisidir. Basitçe söylemek gerekirse ana düğümler belirli bir blok zinciri ağındaki normal bir düğümden daha büyük bir paya sahiptir. Bu sebeple daha değerli oldukları için daha yüksek ödüller elde edebilirsiniz.

Çoğu kripto platformundan farklı olarak MyCointainer, bölgesel Finansal İstihbarat Birimi (FIU) tarafından düzenlenir. Ayrıca kişisel bir cüzdan oluşturabilir ve MyCointainer üzerinden stake edebilirsiniz. Bu, normal stake işleminden tartışmasız daha güvenli olan kendi özel anahtarlarınızı kullanmanız anlamına gelir. Bu biraz daha tekniktir, ancak MyCointainer’ın size rehberlik edecek ayrıntılı kılavuzları vardır.

Şeffaflığa ek olarak, belirli kripto paraların stake edilmesiyle ilgili ücreti açıkça belirtirler. Ve evet, MyCointainer, karı maksimize etmek için ödüllerden bileşik faiz kazanmanıza izin verir.

8. KuCoin

KuCoin, herhangi bir sabit kilitleme süresi olmadan esnek veya sert stake tekliflerine sahiptir. Ancak, daha yüksek ödüller kazanmak için sabit uzunluktaki stake programlarından da faydalanabilirsiniz. KuCoin’in soft stake programları, gerçek anlamda stake etmeyi bırakmanız ile stake edilen fonlara veya ödüllere yeniden erişim kazanmanız arasındaki zaman olan bir itfa dönemi ile birlikte gelir.

Örneğin, Polkadot’un (DOT) 28 günlük bir stake süresi vardır. Diğer çoğu kripto para biriminin yaklaşık bir hafta veya daha az sürede stake edilme imkanının olması göz önüne alındığında  DOT stake etmek oldukça mantıklıdır. Yatırımınız ne kadar düşük olursa olsun, stake için tutmanız gereken minimum eşikler olduğunu belirtelim.

Son olarak KuCoin, kullanıcı dostu bir kripto staking platformu arayan insanlar için yeterince değerli, saygın bir borsadır. Kayıt ve KYC sürecinin oldukça hızlı olduğunu da belirtelim.

Özet

Bu makalede sizler için staking nedir ve nasıl yapılır bunu aktardık. Ardından hangi borsalarda kripto para stake etmek mantıklı bunu açıkladık. Unutmayın, stake işlemi yapacağınız kripto para birimini mutlaka detaylı bir şekilde araştırın.